Symposium 2006

15e symposium Nederlandse Vereniging voor Arbeidshygiëne: "Blootstelling en gezondheid in een vernieuwd perspectief"

Woensdag 22 en donderdag 23 maart 2006

Locatie: Woudschoten Conferentiecentrum, Zeist

Organisatie: NVvA Commissie Symposium in samenwerking met EPS

Inleiding
Het thema van het jubileumsymposium van dit jaar "Blootstelling en gezondheid in een vernieuwd perspectief" heeft alles te maken met de aanpassing van de Arbo-wet van 1 juli 2005. Dit onderwerp
sluit aan bij de actualiteit in ons vakgebied en is relevant voor een ieder die werkzaam is als deskundige
of als werkgever op dit gebied. Sleutelbegrippen op dit symposium zijn Gezondheidsmanagement, Communicatie en Deskundigheid.

Gezondheidsmanagement
Op de eerste dag zullen Ronald de Leij van de AWVN, Ton Heerts van het FNV en Herman Evers van Centraal Beheer Achmea hun visie geven op het moderne gezondheidsbeleid. Het veld van preventie, verzuim, reïntegratie en de bijbehorende arbodienstverlening is namelijk sterk in beweging. De externe, gecertificeerde arbodiensten gaan hierin waarschijnlijk een andere (kleinere?) rol spelen. Verwacht
wordt dat bedrijven het gezondheidsmanagement steeds meer in eigen hand gaan nemen.

Communicatie
De tweede dag staat in het teken van het belang van een goede communicatie over gezondheidsbedreigingen. Zijn de bedrijven volledig verantwoordelijk voor de gezondheid van hun medewerkers? In ons dagelijks leven lopen we natuurlijk ook risico's. Lorenzo Tomatis, past-president IARC (International Agency Research on Cancer), zal een kritische beschouwing geven over de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de volksgezondheid. Eric van Rongen, werkzaam bij de Gezondheidsraad, zal over de gevaren van straling en het uitrollen van het UMTS netwerk door de telefoonaanbieders stilstaan bij de manier waarop wordt gecommuniceerd tussen de betrokken
partijen zoals: overheid, experts, telefoonaanbieders en burgers.

Deskundigheid
Zowel in het plenaire programma als tijdens de parallelle sessies staat de deskundigheid natuurlijk
ook centraal. In het plenaire gedeelte spitst dit zich toe op de blootstelling aan toxische stoffen.
Arnold van der Wielen (ministerie VROM) zal in zijn presentatie ingaan op de relatie tussen REACH en
de beroepsmatige blootstelling aan toxische stoffen. Albert Hollander (ministerie SZW) zal een nadere uitwerking geven van de relatie tussen REACH en VASt.
In de parallelle sessies en workshops komen de praktiserende arbeidshygiënisten aan het woord met presentaties van recent onderzoek en projecten uit de eigen praktijk.

Bob van Beekprijs
Ook dit jaar zijn weer diverse aanmeldingen binnengekomen van studenten, die willen meedingen
naar het behalen van deze prijs. In het plenaire programma van de eerste dag zullen zij hun onderzoek presenteren.

En verder ...

Tijdens beide symposiumdagen wordt een informatiemarkt gehouden. Hier presenteert een aantal bedrijven en instituten zich met diensten en producten op het vakgebied.
Gedurende het programma is tijdens koffiepauzes, de lunch en tijdens de feestavond gelegenheid om met vakgenoten, collega's en andere geïnteresseerden informeel van gedachten te wisselen.

Wij nodigen u daarom van harte uit om aan dit congres deel te nemen. In deze uitnodiging vindt u nadere informatie over het dagprogramma en een inschrijfformulier.

Tot ziens in Conferentiecentrum Woudschoten in Zeist op 22 en 23 maart 2006.

Namens de commissie symposium
Drs. Christianne Derikx, voorzitter

Bijeenkomst woensdag 22 maart 2006

09.00 - 09.30 uur Ontvangst
Uitreiking symposiumtas, informatiemarkt

Ochtendprogramma, Plenair
09.30 - 09.35 uur Welkom
Ir. Huib Arts, voorzitter NVvA

09.35 - 09.45 uur Opening
Drs. Christianne Derikx, voorzitter commissie symposium

09.45 - 10.05 uur Gezondheidsbeleid en concurrerend ondernemen: lang ademen op de korte termijn
Ronald de Leij, Hoofd Strategische Beleidsontwikkeling, AWVN, Haarlem

10.05 -10.25 uur Gezond in Bedrijf? De Doe-Het-Zelf markt voor arbeid en gezondheid komt eraan!
Herman Evers, adviseur sociale zekerheid Centraal Beheer Achmea en directeur Evident, ontwerpbureau voor socialezekerheid, Apeldoorn (Proceedings)

10.25 -10.45 uur Gezondheid begint met de basis en niet met de kroketten in de kantine
Ton Heerts, vice-voorzitter FNV, Amsterdam

10.45 -11.05 uur Forumdiscussie
onder leiding van ir. Pieter Ruigewaard, arbeidshygiënist/vei-ligheidskundige, partner DEXIS Arbeid, Leersum.

11.05 - 11.30 uur Pauze
Informatiemarkt

11.30 - 12.30 uur Bob van Beek-prijs
Voorzitter: Dr. Joop van Hemmen, Senior Research Fellow, TNO Kwaliteit van Leven, Zeist

Toelichting
Presentaties door net afgestudeerde arbeidshygiënisten van hun veel-belovende projecten van opleidingsinstanties zoals: Hogeschool Brabant, Saxion Hogeschool, Radboud Universiteit Nijmegen, IRAS Utrecht, NSPOH, HVK en Delft TopTech. De uitreiking van de Bob van Beek-prijs vindt tijdens de feest-avond plaats!

12.30 - 13.45 uur Lunch, informatiemarkt

13.45 - 15.15 uur Eerste ronde sessies (1A t/m 1D)
 

Sessie 1A NORMEN EN MEETMETHODEN MICRO-ORGANISMEN EN ENDOTOXINEN
Voorzitter: Ir. Maikel van Niftrik, onderzoeker, TNO Kwaliteit van Leven, Zeist
Micro-organismen in de lucht meten, waar moet je op letten?
Presentatie 1, Presentatie 2, Presentatie 3
Ir.drs. Ineke Thierauf, arbeidshygiënist, Universiteit Utrecht, Dienstencentrum Personeel & Organisatie sectie Arbo, Utrecht en dr.ir. Anton Duisterwinkel, wetenschapsjournalist/projectleider, TNO Kwaliteit van Leven, Zeist en dr. Inge Wouters, postdoctoraal onderzoeker, Utrecht Universiteit, IRAS, Department of Environmental & Occupational Health, Utrecht,
Meten, beoordelen en beheersen van endotoxinenblootstelling - De ontwikkeling van een database en meetstrategie
Ir. Jody Schinkel, projectmedewerker, TNO Kwaliteit van Leven, Zeist

Toelichting
Het meten van concentraties aan levensvatbare micro-organismen en endotoxinen levert in de praktijk problemen op. Ook het interpreteren van de meetresultaten is lastig door gebrek aan eenduidige normen. In deze sessie staan vier sprekers stil bij de problemen die ze ervaren hebben. In een interviewronde worden de problemen ter discussie voorgelegd aan een panel van gespecialiseerde onderzoeksbureaus.
 
Workshop 1B PICTURE MIX EXPOSURE (PIMEX) (maximaal 25 deelnemers)
Voorzitter: Ir. André Holtrop, arbeidshygiënist, Arbo Unie, Almelo
PIMEX, visualisatie van blootstelling. Inzet in de praktijk: voorbeelden, ervaringen en ontwikkelingen.
Ing. Giel Beijer, drs. Petra Beurskens en ir. Daan Bouwman, arbeidshygiënisten, Arbo Unie Expertise Centrum Toxische Stoffen, Oss
 
Toelichting
PIMEX is een krachtig voorlichtingsinstrument, waarmee met videotechniek de mate van blootstelling kan worden getoond: ÉÉN beeld zegt meer dan 1000 woorden.... Allereerst krijgen we de eindresultaten van de inzet van PIMEX bij VASt trajecten van 5 branches te zien, vervolgens is in de workshop gelegenheid om de laatste ontwikkelingen van toepassingen van PIMEX te leren! Inzet van PIMEX met geluid wordt "live" gedemonstreerd, ook wordt gebrainstormd over andere toepassings-mogelijkheden van PIMEX.
 
Sessie 1C BLOOTSTELLING OP DE WERKPLEK
Voorzitter: Tim Meijster MSc, AIO, RIWE, Zeist/Utrecht
Dermal, inhalatory and internal exposure to isocyanates in car body repair shop workers and industrial spray painters
Ir. Anjoeka Pronk, AIO, RIWE, Zeist/Utrecht, Presentatie
Styrene exposure in the European GRP industry in the period 1960-2005
Dr. Joost van Rooij, toxicoloog/arbeidshygiënist, IndusTox Consult, Nijmegen
Respirabel (kwarts)stof in de betonbranche
Drs. Yvonne Jansma, stafadviseur/arbeidshygiënist, ArboNed, Utrecht
Risico's van blootstelling aan gevaarlijke stoffen in de vuurwerkbranche
Dr.ir. Ike van der Putte, toxicoloog, RPS Advies, Delft (Proceedings)

Toelichting
Blootstelling aan (chemische) stoffen op de werkplek blijft nog steeds een van de belangrijkste onderwerpen in de arbeidshygiëne. Het goed verzamelen en interpreteren van blootstellingsgegevens is lang niet altijd een vanzelfsprekendheid. In deze sessie drie voorbeelden van blootstellingsstudies, waarin op verschillende manieren gegevens zijn verzameld en toegepast.
 
Sessie 1D GELUID - VAN BEOORDELING TOT BEHEERSING VAN DE BLOOTSTELLING
Voorzitter: Drs. Christianne Derikx, arbeidshygiënist/veiligheidskundige, preVENtief arbo adviesbureau, Heesch
Multidisciplinaire richtlijn Gehoor en Arbeid: Effectieve programma's om het gehoor van werkenden te beschermen
Ep Marinus, arbeidshygiënist, Achmea Arbo, Den Haag en ing. Wim Tiessink, arbeidshygiënist, Arbo Unie, Zwolle
Bespreken van de blootstelling aan lawaai: effectief genoeg om er een hoop kabaal over te maken?
Ir. Erik Kateman, arbeidshygiënist, Arbo Unie, Duiven
Ontwikkeling van een meetkoffer en oplossingenboek ter reductie van de blootstelling aan geluid en houtstof in de houthandel en timmerindustrie
Ir. Frank Schermer, projectleider, Peutz, Zoetermeer

Toelichting
De blootstelling aan geluid blijft onverminderd onze aandacht vragen. In multidisciplinair verband is een nieuwe richtlijn over programma's voor gehoorbescherming ontwikkeld, waarmee de professionals direct aan de slag kunnen. Maar ook voorbeelden van effectieve beheersmaatregelen komen uitgebreid aan de orde.
 

15.15 - 15.45 uur Pauze, informatiemarkt

15.45 - 17.15 uur Tweede ronde sessies (1E t/m 1H)
 

Workshop 1E BELASTING/BELASTBAARHEID EN EMPLOYABILITY
Voorzitter: Ir. Daan Huizer, AIO, Universiteit Utrecht, IRAS, Division of Environmental & Occupational Health, Utrecht
Introductie: Workshop Belasting/Belastbaarheid en Employability
Drs. Ingrid Oirbons, arbeidshygiënist, ENCARE Arbozorg, Maastricht
Project B3 ENCARE Arbozorg
Drs. Ron Verhaegh, arbeidshygiënist, ENCARE Arbozorg, Maastricht
Project Employability bij Nedcar
Frank Hannen RAH, arbeidshygiënist, Nedcar, Sittard

Toelichting
De wet verbetering Poortwachter/Wet REA eist van een werkgever een inspanningsverplichting voor reïntegratie bij arbeidsongeschiktheid van werknemers, onder meer door passende arbeid te bieden. In deze workshop wordt geoefend met het 'scoren' van belasting in bepaalde functies met als doel om belastbaarheid van werknemers te kunnen matchen met bijpassende functies. Ook komen twee in dit kader ontwikkelde (praktijk)modellen aan bod.
 
Sessie 1F STOFFENMANAGER
Voorzitter: Drs.ing. Jolanda Willems, arbeidshygiënist/toxicoloog, Expertise Centrum Toxische Stoffen, Boxmeer/Harderwijk
De Stoffenmanager: van generieke naar specifieke versie
Ir. Dook Noy, senior adviseur/arbeidshygiënist, Arbo Unie, Expertise Centrum Toxische Stoffen, Boxmeer/Harderwijk
De Stoffenmanager: een overzicht van de nieuwe algemene functionaliteiten met speciale aandacht voor huidblootstelling
Ir. Doeke van der Schaaf, senior projectleider, TNO Kwaliteit van Leven, Food & Chemical Risk Analysis, Zeist
De Stoffenmanager: voorbeelden van branchespecifieke versies
Dr.ir. Henri Heussen, arbeidshygiënist/toxicoloog, Arbo Unie, Expertise Centrum Toxische Stoffen, Boxmeer/Harderwijk
De Stoffenmanager: validatie van de Stoffenmanager
Dr.ir. Erik Tielemans, onderzoeker arbeidshygiëne, TNO Kwaliteit van Leven, Food & Chemical Risk Analysis, Zeist,

Toelichting
"Stoffenmanager wordt mogelijk nieuwe standaard" viel te lezen in de juli-uitgave van het tijdschrift Arbo. Tijdens de laatste twee symposia heeft u al kennis kunnen maken met dit digitale hulpmiddel voor het MKB. Dit jaar presenteren TNO en Arbo Unie gezamenlijk de laatste ontwikkelingen en gaan met de zaal in discussie over de mitsen en maren van gebruik.
 
Sessie 1G LUCHTWEGAANDOENINGEN DOOR OORZAKEN OP DE WERKPLEK
Voorzitter: Hans van Vugt RAH, arbeidshygiënist, arbodienst AGW, Hoorn
Voorkomen en ernst van luchtwegklachten na beroepsmatige (inhalatoire) blootstelling van longfunctieassistenten aan histamine
Ing. Vanessa Zaat, arbeidshygiënist, Utrecht Universiteit, IRAS, Department of Environmental & Occupational Health, Utrecht (Proceedings)
Male lung cancer risk in industries in the Netherlands
Dr.ir. Liesbeth Preller, projectleider, Netherlands Organisation for Applied Scientific Research TNO, Zeist
Luchtwegklachten bij personeel van zwemgelegenheden
Drs. José Jacobs, junior onderzoeker, Utrecht Universiteit, IRAS, Department of Environmental & Occupational Health, Utrecht

Toelichting
Helaas zijn er nog beroepen waarbij de kans op het krijgen van luchtwegklachten zeer reëel is. In deze sessie worden de werkzaamheden van diverse beroepsgroepen onder de loep genomen. Hoe kunnen gezondheidsklachten worden voorkomen?
 
Sessie 1H REACH, RIE EN EXPOSURE SCENARIO'S
Voorzitter: Ir. Pieter Ruigewaard, arbeidshygiënist/ veiligheidskundige, partner DEXIS Arbeid, Leersum
REACH en de ARBO-RI&E chemische stoffen: hoe voorkomen we doublures?
Ir. Theo Scheffers, senior consultant, Royal Haskoning, Chemical Management Group, Nijmegen
Leidraad RIE-toets
Huib Arts, arbeidshygiënist/voorzitter NVvA, Arboprofit, Gouda
Exposure scenarios for REACH - why should the user care?
Ir. Hans Marquart, senior researcher, TNO Kwaliteit van Leven, Food & Chemical Risk Analysis, Zeist (Proceedings)

Toelichting
Wat hebben REACH en Arbo met elkaar gemeen? Veel dus. Dat begint bij het gebruik en gaat terug tot aan de producent. Maar wie doet daarbij welk werk? De RI&E is de basis voor het gestructureerd aanpakken van de arbeidsomstandigheden, ook op het gebied van gevaarlijke stoffen. Daar kan ook REACH baat bij hebben.

17.15 - 18.00 uur Borrel
Informatiemarkt
Uitreiking certificaten bij de symposiumbalie

Donderdag 23 Maart 2006

09.00 - 09.30 uur Ontvangst
Uitreiking symposiumtas, informatiemarkt

Ochtenprogramma, plenair
09.30 - 09.35 uur Welkom en opening dagvoorzitter
Drs. Christianne Derikx, voorzitter commissie symposium

09.35 - 10.05 uur Companies responsibility for employees' health?
Dr. Lorenzo Tomatis, IARC past-president, Aurisina (It)

10.05 - 10.30 uur Blootstelling aan electromagnetische velden
Dr. Eric van Rongen, secretaris beraadsgroep stralingshygiëne Gezondheidsraad, Den Haag

10.30 - 11.00 uur Pauze
Informatiemarkt

11.00 - 12.30 uur Eerste ronde sessies (2A t/m 2D)

Workshop 2A RISICOPERCEPTIE EN COMMUNICATIE (max. 25 deelnemers)
Prof.dr.ir. Tjabe Smid, adviseur, VU Medisch Centrum en KLM Health Services, Schiphol en ir. Pieter Ruigewaard, arbeidshygiënist/ veiligheidskundige, partner DEXIS Arbeid, Leersum

Toelichting
Aan de hand van twee casussen wordt met de deelnemers gekeken naar de score op de factoren voor risicoperceptie op basis van het model dat door Tjabe Smid aan het begin van de workshop zal worden toegelicht. Op basis van deze score worden de deelnemers verzocht om voor de verschillende doelgroepen (directie en medewerkers) een aanzet voor een communicatieplan te ontwikkelen. Deze plannen worden aan elkaar gepresenteerd.
N.B. Dit is dezelfde workshop als 2F.
 
Sessie 2B DEVELOPING CEMAS (CHEMICAL EXPOSURE MANAGEMENT AND ASSESSMENT SYSTEM) - A DATABASE FOR EXPOSURE TO HAZARDOUS SUBSTANCES ON THE WORKPLACE
Voorzitter: Ir. André Holtrop, arbeidshygiënist, Arbo Unie, Almelo
Introduction to CEMAS and demonstration of software features, Presentatie 1 en Presentatie 2
Dr. John Cherrie, researcher, University of Aberdeen/ IOM, Edinburgh en Peter Ritchie, researcher, IOM, Edinburgh (UK)
Results of the CEMAS user trials in the Netherlands en UK
Peter Ritchie, researcher, IOM, Edinburgh en ir. Daan Huizer, AIO, Utrecht Universiteit, IRAS
Department of Environmental & Occupational Health, Utrecht
CEMAS: its relation to REACH
Chris Money, IH Advisor Europe Exxon Mobile, Mechelen (B)

Toelichting
In opdracht van CEFIC is een stoffenmanagementsysteem ontwikkeld voor het MKB. Hiermee kunnen bedrijven onder meer op een overzichtelijke manier beschikbare blootstellingsmetingen koppelen aan werkzaamheden binnen hun bedrijf. Zeker met het oog op REACH lijkt CEMAS een bruikbaar instrument. In deze sessie wordt aandacht besteed aan de ontwikkeling van CEMAS, gebruikerservaringen in NL en UK, relatie en toekomst van CEMAS en REACH.
N.B. Deze sessie wordt in het Engels gehouden.
 
Sessie 2C BINNENMILIEU
Voorzitter: Ing. Christi Pap, arbeidshygiënist, Arboconsultancy PP, Oosterwolde
De nieuwe Nieuwsvloer: arboproof?
Ir. Huub Agterberg, arbeidshygiënist, KLM Health Services, SchipholOnderzoek naar klachten in gebouwen - Is meten weten, of is weten meer dan meten?
Ing. Stanley Kurvers, onderzoeker, Technische Universiteit Delft
Binnenmilieu, productiviteit en ziekteverzuim: de laatste inzichten
Ir. Atze Boerstra, directeur, Boerstra Binnenmilieu Advies, Rotterdam

Toelichting
In deze sessie zal enerzijds worden ingegaan op de aspecten die komen kijken bij het inrichten van een nieuwe nieuwsvloer. Hierbij zijn alle medewerkers die bezig zijn met het nieuws gehuisvest op één etage. De belangrijkste leerpunten worden besproken. Tevens zal er worden ingegaan op het binnenmilieu van kantoren: besproken wordt de "diagnosebenadering" als onderzoeksmethode in plaats van de "meetbenadering". Ook wordt ingegaan op het effect van een slecht binnenmilieu op de productiviteit.
 
Sessie 2D BLOOTSTELLINGSBEOORDELING
Voorzitter: Tim Meijster MSc, AIO, RIWE, Zeist/Utrecht
Feasibility and reliability of self assessment strategies to quantify exposure: 3 benchmark studies
Dr.ir. Erik Tielemans, onderzoeker arbeidshygiëne, TNO Kwaliteit van Leven, Food & Chemical Risk Analysis, Zeist
Wanneer moet ik nu damp aërosol of tegelijk damp en aërosol meten?
Jack Smit RAH, arbeidshygiënist, Solvay, lid SER Subcommissie MAC-waarden, werkgroep Meetmethoden, Weesp
Beroepsmatige blootstelling aan meelstof en tarweallergenen: Blootstellingsschatting op populatieniveau voor werknemers in bakkerijen en meelmaalderijen
Tim Meijster MSc, AIO, RIWE, Zeist/Utrecht

Toelichting
De methoden om blootstelling te meten zijn continu in beweging, evenals de wijze van gebruik van meetdata. In deze sessie komen vernieuwende aanpakken aan bod om meetdata te verzamelen en te interpreteren. Verder wordt aandacht besteed aan de ontwikkeling van criteria voor het meten van damp en/of aërosolen.

12.30 - 13.45 uur Lunch
Informatiemarkt

Middagprogramma
13.45 - 14.05 uur Relatie REACH en arbeidsomstandigheden
Drs. Arnold van der Wielen, deskundige/beleidscoördinator stoffen, directie Stoffen, Afval, Straling, afdeling Stoffen en Normstelling (SAS/SN), Ministerie VROM, Den Haag, Presentatie

14.05 - 14.30 uur VASt, een succesvol programma!
Dr.ir. Albert Hollander, projectleider VASt, ministerie SZW, Den Haag

14.30 - 15.15 uur Communicatie, een onderschatte factor in ziekte en gezondheid
Prof.dr. J. de Rijke, hoogleraar Communicatiewetenschappen, Universiteit van Amsterdam
Deze presentatie is niet beschikbaar gesteld.

15.15 - 15.45 uur Pauze
Informatiemarkt

15.45 - 17.15 uur Tweede ronde sessies (2E t/m 2H)
 

Sessie 2E WERKZAAMHEDEN VAN DE VIER KERNDESKUNDIGEN IN EEN VERNIEUWD PERSPECTIEF
Voorzitter: Drs. Christianne Derikx, arbeidshygiënist/veiligheidskundige, preVENtief arbo adviesbureau, Heesch
De markt
Victor Roggeveen, voorzitter Nederlandse Vereniging voor Veiligheidskunde (NVVK), Den Helder
Identiteit/plaats van de deskundige
Jan Touwslager, voorzitter Beroepsvereniging voor Arbeids- & Organisatiedeskundigen (BA&O), Rotterdam
Opleiding tot preventie kerndeskundige: verbreden of verdiepen?
Ir. Huib Arts, voorzitter Nederlandse Vereniging voor Arbeidshygiëne (NVvA), Gouda
Samenwerking tussen bedrijfsartsen en preventisten: Overleven of ten onder gaan?
Dr. Kees van Vliet, directeur Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde (NVAB), Utrecht

Toelichting
In deze sessie komen de voorzitters/vertegenwoordigers van de beroepsverenigingen aan het woord. Zij zullen hun visie geven op de betekenis van het in werking treden van de Wet Maatwerk Arbo-dienstverlening per 1 juli 2005 voor de leden van hun beroepsvereniging. De begrippen samenwerking, identiteit en opleiding staan hierbij centraal.
 
Workshop 2F RISICOPERCEPTIE EN COMMUNICATIE (max. 25 deelnemers)
Prof.dr.ir. Tjabe Smid, adviseur, VU Medisch Centrum en KLM Health Services, Schiphol en ir. Pieter Ruigewaard, arbeidshygiënist/ veiligheidskundige, partner DEXIS Arbeid, Leersum

Toelichting
Aan de hand van twee casussen wordt met de deelnemers gekeken naar de score op de factoren voor risicoperceptie op basis van het model dat door Tjabe Smid aan het begin van de workshop zal worden toegelicht. Op basis van deze score worden de deelnemers verzocht om voor de verschillende doelgroepen (directie en medewerkers) een aanzet voor een communicatieplan te ontwikkelen. Deze plannen worden aan elkaar gepresenteerd.
N.B. Dit is dezelfde workshop als 2A.
 
Sessie 2G FYSIEKE BELASTING: HEEFT TRAINING ZIN?
Voorzitter: Drs. Marieke Beelen, arbeidshygiënist, LUMC, Leiden
Preventieprogramma fysieke belasting in een academisch ziekenhuis
Ing. Edwin Hagelen, arbeidshygiënist, AMD UMC, Utrecht
Vlees(waren) werkt gezond! Brancheaanpak fysieke belasting in de vleessector
Drs. Peter van Scheijndel, senior adviseur en directeur, vhp ergonomie, Den Haag
Snelle terugkeer naar werk bij arbeidsongeschiktheid door niet-specifieke lage rugklachten: aanpassen aan de man of aanpassen van het werk?
Prof.dr. Willem van Mechelen, hoogleraar, afd. Sociale Geneeskunde en EMGO instituut, Onderzoekscentrum Body@Work TNO VUmc, Amsterdam

Toelichting
In deze sessie wordt aandacht besteed aan de kosteneffectiviteit van verschillende interventiestrategiëen op het gebied van fysieke belasting. Praktijkvoorbeelden van preventieprogramma's in de vleessector en academische ziekenhuizen komen uitgebreid aan bod.
 
Sessie 2H MEDISCHE GEVOLGEN VAN EXTERNE (BEROEPSMATIGE) BLOOTSTELLING
Voorzitter: Hans van Vugt RAH, arbeidshygiënist, arbodienst AGW, Hoorn
Lichaamstrillingen en de gezondheid: de rug is de dupe
Dr. Carel Hulshof, universitair hoofddocent, Coronel Instituut AMC, Amsterdam
Beroepsziekten beter in beeld
Gert van der Laan, klinisch arbeidsgeneeskundige, Nederlands Centrum voor Beroepsziekten, AMC, Amsterdam,
Hersentumoren en de effecten van "straling": wat zijn de invloeden van mobiele telefonie?
Pieter Wesseling MD PhD, neuropatholoog, Radboud University Medical Centre, Nijmegen,

Toelichting
Fysische en chemische factoren kunnen aanleiding zijn tot beroepsziekten. In deze sessie komen een aantal medici aan het woord die hun visie geven op de gevolgen voor de gezondheid van blootstelling aan deze factoren. Met name sluipende en "verborgen" invloeden kunnen aan onze aandacht ontsnappen. Een interessante sessie met verassende uitkomsten.

17.15 - 18.00 uur Borrel, informatiemarkt
Uitreiking certificaten bij de symposiumbalie