Een spore van een noot kan al leiden tot een levensbedreigende situatie

Wendel Post

Jaren geleden kwam een buurjongetje bij ons spelen. Zijn moeder waarschuwde dat hij een notenallergie heeft, dus we mochten hem niets met noten geven.
Bij een notenallergie denk ik aan het verhaal van een vrouw die aan het zeilen was met haar man. Voor ze op pad gingen hadden ze bij de bakker zorgvuldig broodjes geselecteerd voor de lunch. Dit vanwege haar notenallergie. Na het eten van het broodje kreeg zij een anafylactische shock. Midden op zee! Het was kantje boord. Door de inzet van een traumahelikopter overleefde zij dit. De oorzaak was dat de schaal met broodjes waarvan zij er een gekocht had, naast een mandje lag waarin eerder broodjes met noten hadden gelegen.
Ik lette dus goed op dat het buurjongetje niets kreeg wat mogelijk noten of zelfs sporen van noten kon bevatten. Je kunt je vast voorstellen dat ik raar op keek toen ik op een gegeven moment zijn moeder met een koekje zag waar noten op zaten, zij die eraf haalde en het koekje aan haar zoontje gaf.
Laten we het erop houden dat er verschillende gradaties zijn in ernst van een allergie.

Allergie voor stoffen in het werk
Ook in het werk kunnen overgevoeligheidsreacties of allergie optreden op stoffen in het werk. Soms heeft iemand de aanleg tot overgevoeligheid al. In andere gevallen ontstaat het in de loop der tijd. Maar heb je die overgevoeligheidsreactie eenmaal, dan kan de kleinste hoeveelheid voldoende zijn om die reactie uit te lokken. Dan is het nodig om na te gaan waar de reactie door uitgelokt wordt en hoe dat te voorkomen is.

Ik had ooit een wespennest onder de dakpannen, op een zo’n lastige plaats dat de ongediertebestrijding niets wilde doen. ‘Mag niet van de Arbo, mevrouw’. Een particulier bedrijf deed daar niet moeilijk over. Natuurlijk zul je zeggen, zzp’er. Maar zo natuurlijk was dat niet, de man bleek een allergie voor wespensteken te hebben. Maar bedrijf overgenomen van zijn vader, en daarvoor zijn opa, dus ja, dan maar voorzichtig zijn hè, want dan verander je niet zomaar van baan.
Anders is dat voor een kassière bij een supermarkt met een nikkelallergie. Gelukkig kan zij met de komst van pinkassa’s wel haar werk blijven uitvoeren. Zolang ze niet ingezet wordt bij een kassa met een geldlade. Een operator met een overgevoeligheid op iets uit de stof van zijn overall of het wasmiddel waarmee die overall gewassen werd, kan zijn normale werk niet uitvoeren tot de oorzaak van de reactie gevonden is. In andere gevallen betekent het dat iemand het eigen beroep niet meer kan uitvoeren. Denk aan een bakker die een meelallergie ontwikkeld heeft. Een ander voorbeeld was een jonge onderzoekster op het spreekuur van een longkliniek met een proefdierallergie. Die had ze niet toen ze met haar onderzoek begon. En sterker nog, het hield niet op met een reactie op de huidschilfers van de ratten. Het had zich uitgebreid naar een allergie voor stof. Voor haar heeft dit dus niet alleen gevolgen voor haar werk gehad, maar ook in het dagelijks leven heeft ze veelvuldig klachten als niezen, prikkende en tranende ogen.

Alleen samen
Soms zijn de allergische klachten en het ontstaan er van, vooral omdat een allergie zich heel geleidelijk kan opbouwen, net een detectiveverhaal. Waarbij je op zoek moet gaan naar de dader. De dader is dan niet ‘who dunnit’ maar ‘what dunnit’. Dat kan de spreekwoordelijke naald in een hooiberg zijn.

Dan is de expertise van verschillende disciplines nodig. Een mooi voorbeeld komt uit mijn tijd bij het National Hearth and Lung Institute. Zij deden veel onderzoek naar proefdierallergie bij onderzoek van een universiteit. Maar het was het secretariaat dat voor hoofdbrekens zorgde. Hier hadden medewerkers klachten, terwijl zij niet met de proefdieren in aanraking kwamen. Uit testen bleek wel een overgevoeligheid voor de proefdieren. De situatie werd in een multidisciplinair overleg besproken en de arbeidshygiënist werd ingeschakeld voor een nadere beoordeling van de werkomgeving. Daaruit volgde de boosdoener. De inlaat van de ventilatie nabij de afzuiging van het proefdierenverblijf.

Heel recent belde een werkgever met de vraag om een advies voor een veiligheidsbril voor een medewerker die allergisch is voor histamine. Even los van die vermeende allergie voor histamine, lijkt dit een gevalletje oorzaak – gevolg. Dat de persoon reageert op rubber in de veiligheidsbril, waardoor histamine geproduceerd wordt. En de histamine veroorzaakt roodkleuring, zwelling en jeuk of leidt tot niezen, hoesten, benauwdheid en slijmvorming. Maar het kan ook zijn dat de bril irritatie veroorzaakt en dat het niets met een allergie te maken heeft. Genoeg reden om niet gelijk in actie te schieten. Laat de medewerker eerst uitnodigen voor een arbeidsomstandighedenconsult bij de bedrijfsarts. De bedrijfsarts gaat dan na wat bekend is over de allergie(ën) en andere relevante zaken. En op basis van die informatie werken bedrijfsarts en arbeidshygiënist samen in een oplossing van de klachten door het dragen van de veiligheidsbril.